"سجین و علیین " یک حقیقت عجیب در قرآن مجید مى باشند. ما در ابتدا آیات آن دو را نقل و سپس بررسى مى کنیم :

"کلا ان کتاب الفجار لفى سجین و ما ادراک ما سجین کتاب مرقوم ویل یومئذ للمکذبین ... کلا ان کتاب الابرار لفى علیین و ما ادراک ما علیون کتاب مرقوم یشهده المقربون " *

یعنى : "حقا که کتاب بدکاران در یک نوع زندان سخت و سجین است . و چه مى دانى سجین چیست ؟ آن کتابى است نوشته شده . در آن روز واى بر تکذیب کنندگان ... حقا که کتاب نیکوکاران در علیین است ، و چه مى دانى علیین چیست ؟ کتابى است که نوشته شده ، و مقربان درگاه حق به مشاهده آن مقام ، نائل شوند"

توجیه این آیات فقط با تجسم عمل است. باید چنین گفت که اعمال بد به صورت آجرهایى درمى آید و از آن آجرها، زندانى تشکیل مى شود سخت و تنگ. "سجین " کتابى است نوشته شده ولى این کتاب از حروف و کلمات ، به وجود نیامده است. بلکه حروف و کلمات آن ، اعمال مجسم شده اند که به مانند مصالح ساختمانى درآمده و "سجین "را به وجود آورده اند. با این توجیه ، مطلب کاملا روشن مى شود. نظیر آنکه بگوییم : آجرها در ساختمان است و ساختمان از آجرها به وجود آمده است . "کتاب فجار"یعنى : اعمال مجسم شده آنها در سجین است . و سجین کتابى است نوشته شده و به وجود آمده از اعمال.

المیزان "کتاب " را مجازات حتمى معنا کرده و "سجین "را محل عذاب دانسته است ؛ یعنى : مجازات حتمى فجار در سجین خواهد بود. ولى آن بعید به نظر مى رسد؛ زیرا کتاب مرقوم بودن ، توجیه نمى شود.

مطلب در "علیین " نیز همان است که اعمال نیک مبدل به مصالح ساختمانى مى شود. و مقام والایى را تشکیل مى دهد.  بنابراین "کتاب "یعنى اعمال نیکوکاران در علیین است . و "علیون "همان مقام و کتاب مجسم است که از اعمال خوب نوشته شده. و بندگان مقرب در آن حاضر مى شوند. مسأله تجسم اعمال یک مسأله حتمى و ضرورى در قرآن مجید است .

*سوره مطففین ، آیه 7 - 10 و 18 - 21

منبع:

نگاهى به قرآن، سید على اکبر قرشی